19.04.2010

SUÇ GELİRİ AKLANMASI SORUŞTURMASINDA DÖRT TEMEL ADIM

1. Yasadışı Faaliyetin Belirlenmesi

Soruşturmacıların, yasadışı faaliyetin ilgili yasalar kapsamında suç geliri aklanması veya hak kaybına neden olan öncül suçlardan biri olmasını göstermesi mecburidir.


Genellikle, suç geliri aklanması ve hakların düşürülmesi yasaları, suç geliri aklanması suçunu kanıtlamak için hedefin “yasadışı bir faaliyetin” veya öncül suçun gelirlerini kullanan bir mali işlem ile iştigal etmesini gerekli kılmaktadır.


Ülkenin yasalarına bağlı olarak, suç gelirlerinin veya fonlarının, örneğin uyuşturucu kaçakçılığı, dolandırıcılık, bankacılık ihlalleri ve haraç toplama, borsa suçları (manipülasyon) vb. gibi öncül suçlardan en az birinden türetilmiş olmasını kanıtlamalıdır.

2. Mali İşlemlerin Tespiti ve İzlenmesi

Soruşturmacılar aşağıdakileri kullanarak hedefin mali izini tespit etmeli ve sürmelidir:

- Emniyet veritabanları. Mali İstihbarat Biriminin veritabanı tüm mali soruşturmalar için başlangıç noktası olmalıdır.

- Arama izinlerinin uygulanması esnasında el konulan dokümanlar. Örneğin, para değişim makbuzları, komisyonculuk beyanları, elektronik transfer ve postayla ödeme talimatı makbuzları, kiralık kasa kayıtları, otomobil kayıtları, kredi kartı ekstreleri, kumarhane üyelik kartları ve seyahat acenteleri ile ilgili dokümanları.

- Ticari veritabanları. Dava edilen veya hedefi dava eden tanıklara ulaşılabilecek kredi bürosu raporları ve mahkeme karar listeleri hedef hakkında oldukça fazla bilgi sağlayabilir.

- Kamusal arşivler. Şirket kayıtları, sosyal güvenlik, iflas mahkeme dosyaları, boşanma ve veraset mahkeme kayıtları ve gayrimenkul kamusal arşivleri de büyük faydalar sağlayabilir.

- Lisanslandırma büroları. Motorlu araç kayıtları, evlilik cüzdanları, alkol ruhsatları ve noter kayıtları da iyi sonuçlar verebilir. Hedef kişinin küçük bir işletme ile bağlantılı olması halinde, soruşturmacı yasal gelirlerin yasadışı gelirlerle karıştırılıp karıştırılmadığını görmek ve satışları ve kar oranlarını benzer işletmeler ile mukayese etmek, alım-satım seyirlerini gözlemleyerek iş hacmini belirlemek, satın alınan ürünlerin bildirilen satışlarla tutarlı olup olmadığını görmek için tedarikçileri ve toptancıları kontrol etmek, banka kayıtlarını ve para yatırma seyirlerini analiz etmek ve yatırılan paraları satışlarla mukayese etmek için işletmenin defter kayıtlarını gözden geçirmeyi göz önüne almalıdır.

3. Hedef Hakkında Mali Analiz Gerçekleştirme

Suç geliri aklanması soruşturmasına konu hedef kişinin “dürüst bir yaşamı” yansıtan harcama alışkanlıkları sergileyip sergilemediğini tespit etmek için kullanılan bir takım araçlar vardır. [Bunlar] hedef kişinin gelirlerinin “yasadışı” kaynaklardan gelip gelmediğini belirlemek için kişinin “yasal” gelirinin üzerinde varlık elde edip etmediğini tespit edecektir. Örneğin, vergi dairesinin uygulayacağı net varlık yönetimi teknigidir.


Net varlık yöntemi genellikle hedef kişinin şüpheli varlıklarının bulunduğu hallerde kullanılır. Hedef kişinin harcama şablonunun maddi aktiflerin alınmasını ve elden çıkarılmasını gösterdiği durumlarda faydalıdır. Örneğin, davalının başlangıçtaki net varlığını belirlerse ve daha sonra söz konusu her yıl için net varlığında tenzil edilemez masraflara eklenen ve yıl için bilinen vergilendirilemez alındıları hariç olmak üzere, bildirilen vergilendirilebilir gelirini önemli bir tutarda aşan artışlar olduğunu gösterirse mahkeme fazlalık olan net varlığındaki [artışların], devletin muhtemel bir kaynak göstermesi veya olası tüm vergilendirilemez kaynakları reddetmesi halinde bildirilmemiş vergilendirilebilir geliri temsil ettiği sonucunu çıkarabilir.


Hedef kişinin dikkat çekici harcama alışkanlıklarına sahip olması halinde soruşturmacıların “fonların kaynağı ve uygulaması analizi” yürütmesi gerekmektedir. Bu, harcama kalıplarının geçici bir tabiatta olduğu durumlarda faydalıdır. Analiz formülü şöyle belirtilebilir:


Tespit Edilmemiş Nakit  =  (Toplam Nakit Giderler - Toplam Nakit Gelirler)

4. Varlıkların Dondurulması ve Varlıklara El Konulması

Başarılı bir el koyma için anahtar nokta zamanlamadır, zira özellikle suç geliri aklanması döngüsünde aracı rolünde olan birçok aklayıcı, belirli bir süre boyunca fonları biriktirecek ve bu dönemin sonunda bloklar halinde dağıtacaktır. Örneğin, ticari bir hesaba veya başka bir banka hesabına büyük para çekimlerinden hemen sonra ilgili varlık müsadere yasaları kapsamında el konulması verimli olmayacaktır.