2.03.2010

Şüpheli veya Olağandışı Faaliyetlerin İzlenmesi ve Bildirimi

Uygun durum tespiti, yönetimin bir müşteri veya gerçekleştirdiği işlem hakkında, söz konusu müşteriyi veya işlemi şüpheli kabul etmeden ve bunu uyum programının bir kısmı olarak bildirmeye karar vermeden önce daha fazla bilgi toplamasını gerekli kılabilir.

Neyin şüpheli faaliyet olduğu ile ilgili sağlam ve hızlı uygulanabilir kurallar olmadığı için finansal kuruluşun çalışanlarının müşterinin düzenli işleri ile tutarlı olmayan faaliyetleri izlemesi gerekmektedir. Finansal kuruluşların her gün binlerce işlemi ayıklaması gerektiği için, bir firmanın şüpheli bir faaliyeti izlemek ve rapor etmek için kullandığı sistem risk tabanlı olmalı ve firmanın boyutu, işlerinin tabiatı ve müşterilerinin tipi ve konumu gibi faktörler ile tespit edilmelidir.

Çoğu finansal kuruluşun elinde olası suç geliri aklama ve terörün finansmanı durumlarını bulmak için kullanılabilecek raporlar bulunmaktadır. Raporlardan bazıları şunları içerir:

■ Ülkenin bildirim eşik değerinin üzerinde günlük nakit aktivitesi

■ Ülkenin bildirim eşik değerinin hemen altında günlük nakit aktivitesi (olası parçalamaları tespit etmek için)

■ Olası parçalamaları tespit etmek için belirli bir zaman içinde biriktirilen nakit aktivitesi(örneğin belirli bir tutarın üzerindeki bireysel işlemler veya 30 günlük süre içerisinde toplamda belirli bir tutarın üzerine çıkan meblağlar).

■ Elektronik transfer raporları/kayıtları (tutar ve coğrafi faktörleri kullanan filtrelerle)

■ İzleme aracı kayıtları/raporları

■ Karşılıksız çek yazma/tahsil edilmeyen fonların çekilmesi (önemli borç/kredi akışları)

■ Önemli değişiklik raporları

■ Yeni hesap faaliyet raporları.

Bildirim prosedürleri ülkeden ülkeye değişiklik gösterse de, bir finansal kuruluşun bünyesindeki tipik şüpheli veya olağandışı faaliyetleri bildirim süreci şunları içerir:

■ Potansiyel şüpheli faaliyetlerin belirlenmesi prosedürleri

■ Her olağandışı faaliyet vakasının – ve devamlılığının – resmi olarak değerlendirilmesi

■ Resmi dairelere gönderilmiş veya gönderilmemiş şüpheli faaliyet bildirim kararının dokümantasyonu

■ Üst düzey yönetim veya yönetim kurulunu şüpheli faaliyet bildirimleri hakkında periyodik olarak bilgilendirme prosedürleri ve

■ Şüpheli faaliyetlerin tespiti hakkında çalışanların eğitimi.

Şüpheli faaliyet bildirimini gerekli gören birçok ülkede, bildirim yapıldığının hakkında bildirim yapılan kişiye ifşa edilmesi yasaklanmıştır. Birçok yasada aynı zamanda bildirimi yapan kuruluşu ve çalışanları için hukuki yükümlülük konusunda dokunulmazlık sunulmaktadır. Bu, bildirimi yapan kuruluşu müşterinin mali gizliliği hakkında yürürlükte olan hukuki şartlara riayet etme yükümlülüğünden muaf tutmaz.

Şüpheli Faaliyet Bildirimleri (Suspicious Activity Reports - SAR) genellikle şüpheli suç geliri aklama ve diğer suçlar hakkında emniyet birimi soruşturmalarının başlatılması için kullanılır.

Düzenleme kurumları aynı zamanda şüpheli işlem bildirimlerini yetkilerini kötüye kullandıkları bildirilen banka memurlarına karşı yaptırımda bulunmak için kullanmaktadır.

İyi kayıt tutuma prosedürleri, bildirimin düzenleyici veya hukuki gerekliliklerinin yönetilmesi için anahtardır. Ulusal yasalar veya düzenlemelerde genellikle finansal kuruluşların ve işletmelerin kayıtları saklama süreleri, elde tutulması gereken kayıt tipleri ve bunların talep üzerine düzenleme makamlarına veya emniyet personeline nasıl teslim edilmesi gerektiği belirtilmiştir.

SAR’ları saklamak için uluslararası bir takas odası bulunmamaktadır, ancak çeşitli ülkelerdeki Mali İstihbarat Birimleri genellikle her yıl kaç SAR’ın verildiği, en fazla bildirim yapılan alanlar ve şüpheli faaliyet trendlerinin neler olduğu hakkında raporlar yayınlarlar. Bu bilgiler MİB’lerin birbirleri arasında imzaladıkları sözleşmeler yoluyla ülkeden ülkeye paylaşılabilir.

KIRMIZI BAYRAKLAR VEYA SUÇ GELİRİ AKLANMASI GÖSTERGELERİ

İşletmeler için denenmiş ve doğru şüpheli faaliyet göstergelerinin kapsamlı bir listesi olmasa da, mali suç ve suç geliri aklanması faaliyetleri ile ilgili olarak kuruluşunuzun kullanabileceği birçok genel gösterge bulunmaktadır.


Şüpheli trendler şunları içerir:


ATM Kullanımı:

ATM’lerin kullanım kolaylığı, ATM’leri suç geliri aklayıcıları ve teröristler için ideal finansal hizmet teslim noktaları haline getirmektedir. Suç geliri aklayıcıları ABD sınırları içinde para yatırmak ve başka kişilerin bunları ülke dışında çekmesini sağlamak için ABD’de bulunan bir hesap kullanabilir.

Yerli teröristler ATM’leri seyahat esnasında hesaplara erişmek için elverişli bulabilir. Erişim için birden çok cihaza sahip mevduat hesapları ATM’lerin yasadışı istismarının göstergeleri olabilir. Kuruluşlar ATM’ler yoluyla çok uluslu işlemleri tespit etmek için verilerini incelemeyi göz önünde bulundurmalıdır.


■ Müşterilerin Taşınması:

Özellikle müşterinin bilgilerinde ikametgahını sık sık değiştirmesini gerektiren bir şey yokken bir müşterinin her ay taşınması şüpheli olabilir.


■ Stopaj Kesintisi:

Bir müşteri neden gönüllü olarak devletin gelir yaratan bir hesabından stopaj vergisi almasına izin verir ? Özellikle sona ermiş veya geçersiz yabancı Vergi Kimlik Numarası belgelerine sahip bu hesaplara bakın.


■ Mevduat veya Yatırım Hesabı Açma:

Kuruluşlar yeni müşterilere fonlarının kaynağının sormanın yanı sıra müşterinin ilk işleminin nasıl gerçekleştirildiğini tespit etmelidir. Özellikle ülke dışından elektronik transferler, parasal araçlar ve elbette büyük banknotlar kullanılarak yapılan yüklü nakit işlemleri dikkat çekicidir.


■ Piyasa Dışı Beklenmedik Paralar:

Kuruluşunuza yeni gelen bir müşterinin gerçek olmayacak kadar iyi olduğunu düşünüyorsanız, haklı olabilirsiniz. Özellikle işin size verilmesi için özel bir neden yoksa kuruluşunuzun çok uzağında bir adrese sahip kişilere dikkat edin. Hizmet almak için evine daha yakın başka kuruluşlar yok mu?

Müşterinin bir işletmesi olması halinde, operasyonlarıyla aranızdaki mesafe böyle bir işletmenin gerçekten olup olmadığını doğrulamanızı önleme çabasını yansıtabilir. Yeni iş alırken “hiç soru sormama” felsefesini benimseyen satış personelinizin etkisinde kalmayın.

Tabi ki stopaj kesintisi yapan her müşteri terörist olmadığı gibi piyasa dışından beklenmedik para elde eden her müşteri de suç geliri aklayıcısı değildir. Bunlar bir kuruluşun daha yakın incelemeyi hak eden “yüksek riskli” hesapları tespit etmek için kullanabileceği etmenlerin sadece birkaçıdır. Suç geliri aklama uyum sisteminizin bu faaliyetlere karşı hazırlıklı ve bu faaliyetler meydana gelmeden önce bunları engelleme potansiyeline sahip olması için yollar arayın.

Suç geliri aklama yöntemleri finansal ilişkilerin ve fonların finansal kuruluşlar aracılığıyla tüm dünyada aktarılma yollarının karmaşıklığı arttıkça daha sofistike bir hale gelmiştir. FinCEN’in Ekim 2005’te yayınlanan SAR Faaliyetlerinin Gözden Geçirilmesi: Trendler, İpuçları ve Sorunlar başlıklı yayınında, bir menkul kıymetler simsarı-aracısı düzenindeki göstergeler ele alınmıştır. Bunlardan biri hesapların kasıtlı olarak istismarı veya komisyonculuk hesaplarını belirtilen yatırım amacı ile tutarsız bir biçimde kullanmaya çalışan şahıslardır.

ŞÜPHELİ MÜŞTERİ DAVRANIŞI

■ Müşteri olağandışı veya aşırı derecede heyecanlı bir tutum içerisindedir

■ Müşteri açık bir biçimde kayıt tutma veya bildirim görevlerinizden kaçınmak için sizinle bu görevleriniz hakkında konuşur

■ Müşteri gerekli kayıt tutma veya bildirim şartlarından kaçınma çabası içinde bir çalışanı tehdit eder

■ Müşteri kendisine bildirim yapılması gerektiği söylendiğinde bir işleme devam etmekte tereddüt eder

■ Müşteri çalışana bahşiş vermeyi önerir.
 
■ Müşterinin gizli bir amacı olduğu veya büyük bir hesap bakiyesi üzerinden yüksek bir faiz oranı elde etme şansını geri çevirmek gibi anormal şekilde davrandığı görülür

■ Bir kamu görevlisi olan müşteri bilinen yasal aile geliri kaynakları ile tutarlı olmayan yüksek meblağlarda para yatırmaya başlayan bir aile üyesinin adına hesap açar

■ Müşteri parayı saymadan yüksek meblağda para yatırır

■ Müşteri sık sık büyük banknotlar ile küçük banknotları değiştirir

■ Müşterinin nakit para yatırma işlemleri genellikle sahte banknotlar veya kötü veya son derece kirli banknotlar içerir

■ Öğrenci olan müşteri kendisinden beklenmeyecek şekilde büyük meblağlarda para aktarır veya çevrimini yaptırır

■ Hesaplarda yüksek para hareket hızı görülür fakat gün başlangıcı ve sonunda bakiyeler düşük kalır

■ İşlemde, orijinal antetli kağıt yerine fotokopi olarak alınmış yazışmalar bulunur

■ İşlem çok tanınmış yasal finansal kuruluşların adlarını anımsatan offshore kuruluşları içerir

■ İşlem atlasta veya haritada bulunamayacak bilinmedik ülkeleri veya adaları içerir

■ Temsilci, avukat veya mali danışman vekaletname gibi uygun belgeler olmadan başka bir kişi adına hareket eder
 
ŞÜPHELİ MÜŞTERİ KİMLİK TESPİTİ DURUMLARI
 
Müşteri olağandışı veya şüpheli kimlik tespit dokümanları sunar ve kişisel geçmişi hakkında veri vermeye gönülsüzdür

■ Müşteri bir hesap açarken kişisel geçmiş bilgilerini vermeye gönülsüzdür

■ Müşteri kimlik belgesi, referanslar veya yerel adresi olmadan hesap açar

■ Müşterinin daimi adresi bankanın hizmet verdiği alanın dışındadır

■ Müşterinin ev veya işyeri telefonu kesiktir


Müşteri finansal kuruluşun müşterilerinin kimliği hakkındaki bilgileri nasıl dağıttığı hakkında birçok soru sorar

■ Ticari bir müşteri ticari faaliyetlerinin detaylarını vermekte veya işletmeyle ilgili mali raporları veya dokümanları vermekte isteksiz davranmaktadır

■ Müşteri bir kredi başvurusu için geçmiş veya güncel istihdam kaydı sunmaz

■ Müşteri gizli bir operasyonu yürüten bir emniyet memuru olduğunu iddia eder ve bu iddiayı destekleyen herhangi bir geçerli gösterge bulunmamaktadır
 
ŞÜPHELİ NAKİT İŞLEMLER
 
■ Müşteri başka bir müşteri ile gelir ve bildirim eşik değerinin altında para işlemleri gerçekleştirmek için farklı veznedarlara giderler

■ Müşteri 500 avro’luk veya 100 dolarlık banknotlar gibi çok sayıda büyük banknot içeren yüksek meblağda nakit yatırır

■ Müşteri bir veya daha fazla isimde birkaç hesap açar ve daha sonra bildirim eşik değerinin altında birkaç nakit yatırma işlemi gerçekleştirir

■ Müşteri sahtekarlık dolandırıcılık entrikalarından türetilmiş paraların yatırıldığı hesaplardan 100 dolarlık banknotlar şeklinde raporlama eşik değerinin altında tutarlar çeker

■ Müşteri gece emanet kasaları vasıtasıyla özellikle müşterinin işi ile tutarlı olmayan yüksek meblağlarda olağandışı nakit işlemler gerçekleştirir

■ Müşteri açık bir ticari nedeni olmadan veya genellikle yüksek miktarlarda nakit üretmeyen bir iş için sık sık büyük meblağlarda para yatırır veya çeker

■ Müşteri aynı gün içerisinde farklı şubelerde büyük nakit işlemleri gerçekleştirir veya bunu kendi adına yapması için insanları organize eder

■ Müşteri birkaç hesaba bildirim eşik değerinin altındaki tutarlarda para yatırır ve daha sonra fonları tek bir hesapta toplar ve bunları yurtdışına elektronik transferler ile yollar

■ Müşteri bildirim eşik değerinin üzerinde bir meblağı yatırdıktan sonra, meblağ için para işlem bildirimi gönderileceğini öğrenip yatırdığı meblağın bir kısmını geri almaya çalışır

■ Müşteri ATM’lerde bildirim eşik değerinin altında birkaç para yatırma işlemi gerçekleştirir

■ Kurumsal hesapta çek yerine başta nakit olmak üzere para yatırma veya çekme işlemleri gerçekleştirilir

■ Müşteri sık sık diğer bankalarca damgalanmış para desteleri şeklinde yüksek meblağlarda para yatırır

■ Müşteri nakit karşılığında bildirim eşik değerinin altındaki tutarlarda sık sık parasal araç alımı gerçekleştirir

■ Müşteri olağandışı sayıda yabancı para çevrim işlemi gerçekleştirir
 
ŞÜPHELİ NAKİT DIŞI MEVDUATLAR
 
■ Müşteri genellikle aynı değerde ve sırada çok sayıda seyahat çeki yatırır
■ Müşteri olağandışı işaretler taşıyan ödeme talimatları yatırır

■ Müşteri çok sayıda ardışık sıralı yuvarlak dolar hesabı ödeme talimatları yatırır

■ Müşteri hesabın amacı veya işin tabiatı ile tutarlı olmayan çekler ve/veya ödeme talimatları yatırır

■ Hesap dışı fonlar, hesap sahibinin normal ticari veya şahsi özellikleri ile tutarlı değildir ve şüpheli uluslararası yetki bölgelerine yapılan transferleri içerir

■ Yatırılan fonlar belirlenen hesap amacı ile tutarsız ödeme yöntemleri yoluyla hızlı bir biçimde hesap dışına aktarılır

ŞÜPHELİ ELEKTRONİK TRANSFER İŞLEMLERİ

■ Hesap sahibi olmayan bir kişi her biri bildirim eşik değerinin altındaki meblağlarda sayısız parasal araç içeren fonlarla elektronik transferler gönderir

■ Gelen bir elektronik transfer, fonları kasa çeklerine çevirme ve bunları hesap sahibi olmayan kişiye gönderme talimatları içerir

■ Gizlilik cennetlerine yüksek meblağlar aktaran bir elektronik transfer

■ Arkasından başka bir tarafa ödeme yapmak için parasal araçların lehdarı tarafından ani bir alım gelen bir elektronik transfer

■ Herhangi bir uluslararası elektronik transfer geçmişi bulunmayan veya müşterinin belirtilen işinin uluslararası elektronik transfer gerektirmediği bir hesapta uluslararası elektronik transfer faaliyetinde artış meydana gelmesi

■ Müşteri uluslararası görünen karları sık sık elektronik transfer ile ülke dışına aktarır

■ Müşteri çok sayıda küçük elektronik transferler alır ve daha sonra başka bir ülkeye büyük miktarda elektronik transfer gönderimi talimatı verir

■ Müşteri hamiline araçlar yatırır ve arkasından fonların üçüncü bir şahsa elektronik yollarla aktarılması talimatını verir

■ Döviz bürosu adına açılmış hesaba bildirim eşik değerinin altında elektronik transferler gelir veya nakit para yatırılır

ŞÜPHELİ KİRALIK KASA FAALİYETİ

■ Müşteri kiralık kasa bölümünde muhtemelen büyük meblağlarda nakdin korumaya konduğunu gösterir biçimde olağandışı zaman harcar

■ Müşteri genellikle bildirim eşik değerinin altındaki meblağlarda para yatırmadan hemen önce kiralık kasa bölümünü ziyaret eder

■ Müşteri birden fazla kiralık kasa kiralar

ŞÜPHELİ KREDİ İŞLEM FAALİYETLERİ

■ Müşterinin bir mali raporunda muhasebe ilkelerine uygun olmayan beyanatlar bulunur

■ Bir işlemin, emisyon oranı, asal banknotlar, yedek taahhüt, arbitraj veya hedge sözleşmeleri gibi saçma fakat etkileyici terimlerin kullanılması yoluyla olması gerekenden daha karmaşık görünmesi sağlanır

■ Müşteri offshore şirketlere verilecek veya offshore bankaların yükümlülükleri ile teminat altına alınan krediler talep eder

■ Müşteri fon kaynakları hakkında akla yatkın bir açıklama yapmaksızın sorunlu yüklü bir krediyi aniden kapatır

■ Müşteri mevduat sertifikaları satın alır ve bunları kredi için teminat olarak kullanır

■ Müşteri kredi için yatırılan nakit paraları teminat gösterir

■ Müşteri kredi almak için offshore konumdaki nakit teminatları kullanır

■ Müşterinin kredi ile edindiği para beklenmedik biçimde offshore bir yere aktarılır
 
ŞÜPHELİ TİCARİ HESAP FAALİYETİ
 
Ticari müşteri benzer işletmelerden dikkat çekici biçimde farklı mali raporlar sunar

■ Büyük bir işletme bir muhasebeci tarafından hazırlanmamış mali tablolar sunar

■ Çek bozdurma hizmetleri sunan perakende işletmesi, muhtemelen başka bir nakit kaynağına sahip olduğunu gösterir biçimde çek yatırma karşılında yüksek meblağlarda nakit çekimi gerçekleştirmez

■ Müşteri yürütülen iş tipine uygun olmayacak şekilde aşırı derecede çok sayıda hesaba sahiptir

■ Kurumsal hesap çok az veya sıfır periyodik faaliyet gösterir

■ İşlemde, bankacının teminat şüpheleri nedeniyle kredi başvurusunu reddetmesine neden olacak durumlar bulunur
 
ŞÜPHELİ TİCARET FİNANSMANI İŞLEMLERİ
 
■ Müşteri, belirtilen fiyatları benzer bir piyasa durumunda veya çevresindeki fiyatlardan büyük ölçüde fazla veya az olan emtianın ihracatı veya ithalatı üzerine ticaret finansmanı yapmaya çalışır

■ Müşteri ödeme yapılmadan hemen önce akreditif lehdarında değişiklik yapar

■ Müşteri akreditifteki bir ödeme yerini lehdarın beyan edilen yerinden farklı bir ülkedeki hesap ile değiştirir

■ Müşterinin yedek akreditifi temel bir proje veya sözleşmeye normal referans yapılmadan veya olağandışı lehdarlar lehine ihale teklifi veya kati teminat mektubu olarak kullanılır

ŞÜPHELİ YATIRIM FAALİYETİ

■ Müşteriler bir yatırım hesabını, fonları özellikle offshore konumlara aktarmak için geçiş aracı olarak kullanırlar

■Yatırımcının yatırım hesapları hakkında ücretler veya yatırım araçlarının uygunluğu gibi olağan kararlara ilgisiz olduğu görülür

■ Müşteri bir dizi küçük işlem yoluyla büyük bir pozisyonu nakde çevirmek ister

■ Müşteri bir yatırım hesabına fon sağlamak için bildirim eşik değerinin altındaki tutarlarda nakit, ödeme talimatları, seyahat çekleri veya kasa çekleri yatırır

■ Müşteri özel emekliliği “serbest bakış” döneminde nakde çevirir veya erken çıkış yapar
 
ŞÜPHELİ ÇALIŞAN FAALİYETİ

■ Çalışan bankanın gerekli gördüğü yazılı raporlarda müşterinin referanslarını, geçmişini veya mali gücünü ve kaynaklarını abartır

■ Çalışanın adı sık sık çözüme ulaştırılmamış istisnalar veya istisna raporlarındaki yinelenen istisnalarda görülür

■ Çalışan maaşı ile karşılanamayacak savurgan bir yaşam tarzında yaşar

■ Çalışan sık sık iç kontrolleri veya belirlenen onay yetkisini çiğner veya politikaları uygulamaz

■ Çalışan özel menfaati için şirket kaynaklarını kullanır

■ Çalışan nihai faydalanıcının veya karşı tarafın kimliğinin ifşa edilmediği işlemlere yardımcı olur

■ Çalışan izin kullanmaktan kaçınır

PARA GÖNDERİCİ/DÖVİZ BÜROSUNDA ŞÜPHELİ FAALİYET

Ödeme talimatlarının, seyahat çeklerinin veya fon transferlerinin olağandışı kullanımı

■ İşlemlerde iki veya daha fazla kişinin birlikte çalışması

■ Para İşlem Bildirimi (CRT) verilmesinin önlenmesi için işlem değiştirilir

■ Müşteri her seferinde yerel eşik değerinden düşük araçlar satın almak için sık sık gelir

■yerel eşik değeri veya üstü  fon transferi, ödeme talimatı veya seyahat çeki kayıtlarının doldurulmasından kaçınmak üzere işlem değiştirilir

■ Aynı kişi (veya kişiler) kısa bir süre içinde birden fazla konumu kullanır

■ İki veya daha fazla kişi aynı kimliği kullanır

■ Bir kişi birden fazla kimlik belgesi kullanır
 
SİGORTA ŞİRKETİNDE ŞÜPHELİ FAALİYET
 
Sigorta poliçeleri üzerinden nakit ödemeleri
■ Poliçenin “yasal iptal süresi” içerisinde geri ödeme talebi

■ Başta bir offshore finans merkezi olmak üzere yurtdışından gelen poliçe primi ödemeleri

■ Büyük meblağlarda periyodik prim ödemeleri için istekte bulunan bir poliçe

■ Poliçede adı geçen lehdarın poliçe sahibi ile açık bir ilişkisi olmayan bir kişi ile değiştirilmesi

■ Bir poliçe iptal edilirken önemli orandaki vergi veya diğer cezaların dikkate alınmaması

■ Aslen bir ülkedeki bir şahıs tarafından taahhüt edilmiş sigorta senetlerinin başka bir ülkedeki bir ticari kuruluş tarafından ödenmesi

SİMSAR-ARACILARDA ŞÜPHELİ FAALİYET

■ Müşteri ifşa edilmeyen bir müvekkil adına temsilci rolü oynuyor gibi görünür, ancak meşru ticari sebepler olmaksızın söz konusu kişi veya mevcudiyet ile ilgili bilgi vermeyi reddeder veya buna isteksizdir

■ Herhangi bir açık sebep olmaksızın, müşteri çok sayıda hesaplar arası veya üçüncü şahıslar arası transferler gerçekleştirilen tek bir isim veya birden fazla isim altındaki birden fazla hesaba sahiptir

■ Müşterinin özellikle çok az geçmiş faaliyete sahip veya hiç geçmiş faaliyet bulunmayan hesabında açıklanmayan veya ani büyük elektronik transfer faaliyeti bulunur

■ Müşteri uzun vadeli bir yatırımı satın almak maksadıyla fon yatırır ve bunun arkasından çok kısa bir süre sonra talep üzerine pozisyon tasfiye edilir ve kazançlar hesaptan aktarılır

■ Müşteri açık bir ticari maksadı olmaksızın ilgisiz hesaplar arasında aşırı Yevmiye girişleri sergiler

■ Müşteri bir işleminin firmanın normal belgeleme gereklerini önleyecek şekilde işlenmesini talep eder

■ Müşteri açık bir sebebi olmadan veya diğer “kırmızı bayraklarla” bağlantılı olarak, değeri bir doların altındaki hisse senetleri, “S” Düzenlemesi (Reg S) hisseleri ve hamiline yazılı senetler gibi yasal olsa da dolandırıcılıkla ve suç geliri aklanması faaliyeti ile bağlantılı olarak kullanılmış olan belirli tipte menkul kıymetlerle ilgili işlemlere iştigal eder. (Bu işlemler daha sıkı durum tespiti gerektirebilir.)

■ Müşterinin hesabında çok düşük seviyede menkul kıymetler işlemleri ile açıklanmayan yüksek seviyede faaliyet görülür

KARABORSA PESO DEĞİŞİMİ SUÇ GELİRİ AKLAMA YÖNTEMİNİN ŞÜPHELİ FAALİYET GÖSTERGELERİ

■İşlemle bağlantısı olmayan üçüncü bir şahıs tarafından nakit olarak yapılan ödeme

■ İşlemle bağlantısı olmayan üçüncü şahıslardan gelen elektronik transferle yapılan ödeme

■ Alıcının hesabından çekilmeyen çekler, banka ödeme emirleri veya ödeme talimatları ile yapılan ödeme

■ Aynı günde aynı bankanın farklı şubelerindeki birden çok hesaba günlük çoklu yatırımlarla bağımsız çek hesaplarına yapılandırılmış para yatırma işlemleri

■ Belirli bir süre boyunca kullanılan ve daha sonra hareketsiz hale gelen tüketici çek hesapları

■ Birlikte bankaya gelen yabancı uyruklular tarafından açılan kişisel çek hesapları

■ Aynı yabancı uyruklular tarafından aynı gün açılan veya çeşitli bankalarda bulunan birden çok hesap

■ Kolombiya’ya ihracat yapan ABD ticari hesap sahipleri tarafından para yatırma işlemlerinin sıklığında veya meblağlarındaki artışlar

İSİM KONTROL LİSTELERİ : KARA LİSTE KONTROLÜ (Watchlists)

Finansal bir kuruluş yeni bir müşteri ile ilk defa iş yapmaya başlamadan önce, yayınlanmış olan bilinen veya şüphelenilen teröristler listelerini olası bir eşleşme olup olmadığını tespit etmek için kontrol etmelidir.

En çok bilinen listelerden biri ABD Maliye Bakanlığı Yabancı Varlıklar Kontrol Bürosu’na ait Özel Olarak Belirlenmiş Ülkelerin Vatandaşları ve Engellenmiş Kişiler listesidir.

Sık sık güncellenen bu liste, ABD hükümetinin terörist, uluslararası uyuşturucu kaçakçısı ve ABD dış politikası ve ticaret yaptırımları kapsamındaki kişilerden biri olarak kabul ettiği yüzlerce kişinin ve işletmenin adını içerir. Diğer birçok yaptırım, Birleşmiş Milletler ve diğer uluslararası yetkilere dayanmaktadır.

Birleşik Devletler’de OFAC kurallarına uyum, denizaşırı ticaret yapan şirketler ve tüm finansal kuruluşlar için uyum programının bir kısmı olarak en yüksek önceliğe sahip olmalıdır. OFAC bir finansal kuruluş denetleme dairesi olmasa da, federal ve devlet seviyelerinde bu tür dairelerle yakın ilişki içerisinde çalışır. Banka müfettişleri, incelemeleri esnasında OFAC uyum kılavuzunu görmek isterler ve OFAC uyumu hakkında sınamalar gerçekleştirirler.


Finans dışı şirketler böyle bir OFAC incelemesine tabi tutulmazlar, ancak hesap sahibi oldukları ABD bankaları OFAC tarafından belirlenen isimlerle ilgili işlemler esnasında tetikte olurlar. Banka böyle bir kişiyi fark ettiğinde, sadece bu kişiyi engellemekle değil aynı zamanda devlete Şüpheli Faaliyet Bildirimi göndermekle de yükümlüdür.


Ancak, kapsamlı durum tespiti prosedürlerinin ve OFAC araştırmalarının bile her zaman organizasyonunuzun uzak durmak istediği şüpheli yüksek riskli şahısları ve işletmeleri tespit edemediğini unutmayınız.


Devlet dairelerinden şüpheli teröristlerin isim listelerini alan finansal kuruluşlar ve işletmeler, müşteri listelerinde Orta Doğu ülkelerinden gelen şüpheli teröristlerin olup olmadığını taramanın kolay bir işlem olmadığını öğrenmişlerdir. Devlet bu işi kolaylaştırmamıştır.

OFAC’ın dağıttığı listelerdeki “belirlenmiş terörist” isimlerinin çoğu 15’e varan “Olarak da Bilinmektedir” şeklinde alternatif isimlere sahiptir.


Arap isim koyma gelenekleri ve kurallarının anlaşılması kafa karışıklığını azaltabilir. Birden fazla olan isimlerden bazıları sahteyken, bazıları ise gelenekler anlaşılmadığı için kafa karıştırıcıdır.
■ Tüm isimler kısa ünlü harflerin genellikle kullanılmadığı Arap alfabesinden dönüştürülür. Bu nedenle Muhammet ismi bir finansal hesapta Muhamet veya Muhamat olarak yazılabilir.
■ Arap isimleri tipik olarak uzundur. Bir kişinin ikinci adı babasının adıdır. İsmin başında yer alan “bin” veya “ibn”, “oğlu” anlamına gelir. Soyadı sona ekleniyorsa, bazen öncesinde “al” sözcüğü olabilir.
■ “Muhammet”, “Ahmet”, “Ali” gibi bazı isimler veya “kulu” anlamına gelen ve arkasından Allah’ın 99 adından biri gelen “Abd-” veya “Abdül” gibi ön ekler yaygın olarak kullanılmaktadır.
■ Birçok Arap ismi “Abu” sözcüğü ile başlar. Eğer bu ilk adıysa, bu muhtemelen kişinin adı değildir, zira “Abu”, “babası” anlamına gelir. Arkasından “özgürlük” veya “mücadele” gibi bir anlama gelen bir isim gelen “Abu”, hem teröristler hem de yasal politik liderler tarafından kullanılmaktadır. Sadece „Abu” bir soyadının ön eki ise, ad olarak kabul edilmelidir.


Uyum programınızın Müşterini Tanı uygulaması için alabileceği tüm tedbirlere rağmen, en iyi program bile başarısız olabilir. Örneğin, Siyasi Nüfuz Sahibi Kişileri (SNK) belirlemek ve teşhis etmek için net bir yol bulunmamaktadır. SNK’lerden gelen rüşvet gelirlerinin kabul edilmesi Birleşik Devletler’de olduğu gibi bazı ülkelerin yasaları kapsamında suç geliri aklanması olabilir.

Mali Eylem Görev Gücü, 40 Tavsiyesinde SNK’lere açık bir gönderme yapmaktadır. Fakat SGAÖ profesyonelleri açısından uygulamada görülen sorun devam etmektedir: Yüksek riskli bu müşteri kategorisi ve parasının olası yozlaşmış kaynağı nasıl tespit edilebilir?

Problem tüm dünyadaki SNK’lerin kimliği hakkında hazır ve faydalı bilgilerin bulunmamasıdır. Günümüzde, başta özel tedarikçiler olmak üzere, sadece bir avuç tedarikçi SNK veritabanı sunmaktadır.


Yolsuzlukla mücadele için kurulmuş hükümet dışı uluslararası bir örgüt olan Transparency International tarafından yayınlanan “Yolsuzluk Algı Endeksi” yüksek riskli yetki bölgelerine odaklanmada faydalı olabilir. Ancak, yolsuz olarak algılanan ülkelerin ilk 10 listesinde yer alan bir ülkedeki her müşteri SNK değildir. Bunun da ötesinde, düşük risk taşıyan bir yetki bölgesindeki bir SNK bile rüşvetçilik, haraç alma ve diğer yolsuzluk yapmış olabilir.


ABD Merkezi İstihbarat Dairesi gibi bazı devlet daireleri, Yabancı Hükümetlerin Devlet Başkanları ve Kabine Üyelerinin listelerini yayınlamıştır. Listeler www.cia.gov web sitesinde bulunmaktadır. Fakat bu liste alakalı tüm bilgileri sağlamaz. Verilerdeki eksiklikler yeterli önleme politikalarının uygulanmasını engellemektedir. Doğum tarihi veya adres gibi benzersiz kimlik tespit araçları bulunmamaktadır. Bu, özellikle büyük perakende finans kuruluşlarında önemli operasyonel kısıtlamalar ortaya çıkarır.

DEVAMLI KONTROL ve İZLEME - Yeni Müşteri, Mevcut Müşteri, Transferler ve İşlemler


UN TERROR LIST, OFAC SDN LIST, EU BLACK LIST, EMBARGOES, FRAUD LIST


Müşteri Kabul Komitesi ve İlave Özen:
 
Yüksek Varlık Sahibi Kişiler, Riskli Bölge ve Uyruk, Riskli Sektörler, Vakıf ve Dernekler, Siyasi Etki Sahibi Kişiler


Risk Oluşturan İşlemlerin İzlenmesi:
 
Periyodik Hassas Müşteri Hesap İncelemesi, Riskli İşlemler (Nakit işlemler, Transferler), Yüzyüze Olmayan İşlemlere İlişkin İşlem Limitleri ve Raporlama Teknikleri, IT Destekli Değerlendirme ve Uyarı Sistemleri.

Suç Geliri Aklama Riskinin Yönetimi: Risk Yönetim ve Denetim Sistemleri

Detaylı risk bazlı müşterini tanı ilkeleri ve uygulamalarının oluşturulması,

Riskli bölge, sektör ve bankacılık ürünleri konusunda ek özen ve kontrol–uyarı sistemleri kurulması,

Sistemi kontrol edecek bir iç denetim ve izleme ve eğitim fonksiyonunun yerine getirilmesi büyük önem arzetmektedir.

Devamlı eğitim ve geliştirme

Koruyucu politika ve Prosedürleri:
- Finansal kuruluşların bünyelerine, idare şekillerine ve yürürlükteki mevzuata uygun politika yazılı (AML) ve “MÜŞTERİNİ TANI” (KYC) prosedür ve kontrol yöntemlerini,
- Bu görevler için uygun ve yüksek nitelikli personel istihdamının sağlanmasını,
- Çalışanlara yönelik olarak süreklilik gösteren bir eğitim programı hazırlanmasını,
- Sistemi kontrol edecek bir iç denetim fonksiyonu kurulmasını içermelidir.

Müşterini Tanı- İki Temel Blok: Müşterini Tanı ve Risk Oluşturan Hesap ve İşlemleri İzlenmesi


A. Müşterini Tanı:
- Kimlik Tespit Yükümlülüğü ve Müşteri Profillerinin Oluşturulması
- Müşteri Olarak Kabul Edilmeyecek Kişi ve Kurumlar (WATCH LIST)
- Hassas Müşteri Grupları ve İlave Özen

B. Risk Oluşturan Hesap ve İşlemleri İzlenmesi:

Hassas Müşteri Gruplarının Tanıtıcı Bilgilerinin ve İşlemlerinin periyodik olarak gözden geçirilmesi


Riskli İşlemlerin periyodik veya anlık olarak izlenmesi, raporlanması ve kontrolü

Yükümlülük Denetimi

Müşteri Profillerinin Oluşturulması:

A. GERÇEK KİŞİLER
Kimlik Tespiti, Uyruğu, yerleşim yeri, İş ve Meslek Bilgileri, Gelir Düzeyi ve Kaynakları, Hesap Açma Amacı, Beklenen İşlem Türü ve Hacmi

B. TÜZEL KİŞİLER
Kimlik Tespiti, Yönetim ve Ortaklık Yapısı, Faaliyet Alanı, iş yaptığı alanlar, başlıca alıcı-satıcıları, İşyeri, kapasitesi, ciro ve çalışan sayısı, Hesap Açma Amacı, Beklenen İşlem Türü ve Hacmi

Niye Suç Gelirleri Aklanmak Zorundadır ?

Niye Suç örgütleri (suçlular), suçtan veya yasadışı faaliyetlerinden elde edilen gelirleri aklamak ihtiyacı içindedirler ?

Suçtan veya yasadışı faaliyetlerden elde edilen paranın: 
- Yakalanmaması veya yasal takipten korunması ,
- Gelirlere el konulmaması,
- Gelirleri kontrol altından tutulması ihtiyacı içindedirler.

1. Kaynağı açıklanamayan para ve servet toplum içinde dikkat çekerek suçluların yakalanmasına delil teşkil edebilir.

2. Suç geliri gizlenmelidir, aksi takdirde gelirlere el konulacaktır.

3. Suçluların yasadışı ve gayri ahlaki faaliyetlerinin ortaya çıkması nedeniyle toplum içinde alacakları tepki ve prestij kaybı önemlidir.

4. Para sürekli kontrol altında tutulmalı ve yasadışı kaynağı gizlenmelidir. Çünkü, para aklama işlemlerinde rol alanlar bu paranın kirli olduğunu ve sahibinin yakalanması halinde yasal sonuçlara boyun eğmek zorunda kalacağını çok iyi bilirler.

SUÇ EKONOMİSİ :

Suç ekonomisini farklı gruplarda incelemekte yarar vardır. Söyle ki;
  1. Kamu Maliyesini hedef alan suçlar: Vergi ve Gümrük Kaçakçılığı, İhaleye fesat karıştırma, Yolsuzluk, Rüşvet, Suistimal, Kalpazanlık vb. gibi.
  2. Piyasaların İşleyişini hedef alan suçlar: Sermaye Piyasası Suçları, Insider Training, Manipülasyon gibi.
  3. Kamu ve Özel Sektörü hedef alan suçlar: Haraç, Zor alım, Bilgi Casusluğu vb. gibi.
  4. Topluma ve bireylere yönelik suçlar: Terör, Uyuşturucu, silah kaçakçılığı, tarihi eser kaçakçılığı, insan kaçakçılığı, organ kaçakçılığı, terör suçları, adam kaçırma, fuhuş, cinsel sömürü, haraç, hırsızlık, gasp, dolandırıcılık, tehdit, yıldırma vb. gibi.

Para Aklama Suçu İle Niçin Mücadele Edilmelidir ?

Yasadışıdır, ulusal ve uluslararası alanda yaptırım, ağır hapis ve para cezalarına maruz kalınabilir.

Geçicidir, mali kurumların aktif ve pasiflerinde ani değişiklikler meydana gelebilir.

Devlet, kurum ve kişilere prestij kaybettirir.

Reel hareket etmez, piyasada arz-talep-fiyat gibi temel dengeleri bozar.

Güvensizlik ve istikrarsızlık yaratır.

Kanunlara saygılı ve dürüst yatırımcılara zarar verir.

Siyasal, ekonomik ve sosyal kurumlara verilen önemi ve güveni azaltır.

Sahteciliği, rüşveti ve ahlaksızlığı besler.

Birey ve toplumların sağlığını tehdit eder.

Bireyin ve toplumun kültür yapısına zarar verir.