9.02.2010

SUÇ GELİRİ AKLAMA YÖNTEMİ: GUGUK KUŞU YÖNTEMİ

Guguk kuşu yöntemi şu anlama gelir: suç gelirlerinin yurtdışından gerçek para veya ödeme bekleyen ve durumdan habersiz kişilerin hesapları aracılığı ile transfer edildiği, alternatif havale sistemleri ile ilişkilendirilen bir suç gelirlerini aklama biçimi.

Guguk kuşu yöntemi terimi ilk olarak İngiltere’deki soruşturmalarda ortaya çıkmıştır ve oradaki önemli suç gelirlerini aklama tekniklerinden biridir.

Guguk kuşu Avrupa’da yaşayan parazit bir kuşun adıdır, çünkü yumurtalarını diğer kuşların yuvalarına bırakır ve diğer kuşlar kuluçkaya yatarak yavruları büyütürler.

Geleneksel şirinler yöntemi ile guguk kuşu yöntemi arasındaki fark, guguk kuşu yönteminde kullanılan banka hesaplarının sahibi üçüncü şahıslar kirli paranın kendi hesaplarına yatırıldığından habersidir.

Yöntem şu şekilde işler:

Güney Asya’daki veya Orta Batı’daki alternatif havale sistemi operatörü Avrupa’ya özel veya ticari transferler satın alır. FATF’a göre, Pakistan’daki bazı banka müdürleri havale sistemi operatörlerine yasal müşteriler adına gerçekleştirilecek olan gerçek özel elektronik transferler satarlar.

İran’da, suçlular için tüm suç gelirlerini aklama işlemini denetleyen kişi olan kontrolör suçlulardan kirli parayı satın alır ve bunu muhtemelen deniz aşırı ülkelerdeki bir aile üyesinden gerçek bir transfer yapılmasını bekleyen yasal banka müşterisinin hesap detayları ile birlikte İngiltere’deki bir kolektöre verir. Kolektör daha sonra suç gelirini, küçük meblağlar halinde bankanın birden fazla şubesindeki yasal müşteri hesabına yatırır.

Bu şekilde, teknik şirinler yöntemine benzerdir. Kolektör para yatırma bordrolarını, nakdin transferi bekleyen müşteriyeödendiğini kanıtlamak için kontrolöre gönderir. Daha sonra transferin tamamlandığını bildirmek
üzere banka hesabı operatörü ile iletişime geçilir. Gişe memuru tarafından işlemin tespitini önlemek için şahsi para yatırmalar gittikçe boyut olarak daha da küçültülmektedir.

Teknik, bankaların hesaplarına para yatıran kişilerin kimliğini rutin bir biçimde sormamasına ve CCTV (kapalı devre televizyon) görüntüsünün rutin bir biçimde üst üste kaydedilmesine dayanır. Bu tip aklamanın tespitini zor hale getiren banka müşterisinin yasallığıdır.

FATF, bankaların üçüncü şahıs hesaplarına ödeme yapan mudilerin kimliğini tespit etmek için gerekli kontrollere sahip olmasını önermektedir. Aynı zamanda, bankalar müşterinin hesabının bulunduğu şube dışındaki şubelerde yapılandırılan veya yapılan olağandışı nakit para yatırmalara gözcülük etmelidir.

FATF’ya göre, olası "guguk kuşu yöntemi" faaliyeti ile ilgilenmek için aşağıdakiler önem arz etmektedir:

■ Bu para yatırmaların varlığı her zaman müşteri ile olan ilişkinin yeniden incelenmesi için sebep olarak kabul edilmez.

■ Suç gelirlerini aklamanın göstergesi olabilir, bu nedenle şüpheli faaliyet bildirimine tabi tutulmalıdır;

■ Emniyet birimlerinin mudi hakkında bilgiye ihtiyacı olacaktır, bu nedenle bankalar üçüncü şahıslar tarafından yapılan nakit para yatırmaları tespit etmeye çalışmalı ve güvenlik kamerası kayıtlarını saklamalıdır.