Risk değerlendirmesi, iyi bir SGAÖ uyum programı yaratmada en önemli adımlardan biridir.
FATF; kurallara dayalı bir yaklaşımdan ziyade risk temelli bir yaklaşımı öngörmektedir. Zira,
- Daha Esnektir
- Daha Etkilidir
- Daha Orantılıdır.
Risk sınıflandırmasında dikkate alınması gereken faktörler:
■ Müşteri Kaynaklı Riskler
■ Coğrafi Konum
■ Ürün ve Hizmetler
■ Kuruluşun Büyüklüğü
3. MÜŞTERİ KAYNAKLI RİSKLER:
Coğrafi Konum
Müşterinin veya merkez ofisinin yerleşik olduğu ülkeden kaynaklanan riskin belirlenmesi için faydalanılacak listeler:
■ OFAC
■ Birleşmiş Milletler
■ Avrupa Birliği
■ Dünya Bankası
■ İşbirliği Yapmayan Ülkeler ve Bölgeler (NCCT)
Listeler doğrultusunda oluşturulan risk sınıflandırmasında bölgeler 3 şekilde sınıflandırılır:
- YASAKLI
Şirket ülke ile herhangi bir biçimde iş ilişkisine sahip olmayacaktır. Terörizm yaptırım listelerine dahil edilen ülkeler.
- YÜKSEK VEYA ORTA İLE YÜKSEK RİSK
İşlemlerin yasaklanması gerekmez. Ancak firma (FK) geliştirilmiş durum tespiti veya yüksek seviyede işlem izleme sistemlerini kullanmalıdır. NCCT listesindeki ülkeler.
- DÜŞÜK VEYA ORTA İLE DÜŞÜK RİSK:
Ülkede ticaret gerçekleştirme veya hesap ilişkisine sahip olma konusunda bilinen herhangi bir güçlük bulunmamaktadır. Körfez İşbirliği Konseyi Üyeleri.
Coğrafi Açıdan Riskli Ülkeler:
■ Banka Gizlilik Cennetleri
■ Sağlam Yabancı Para Yatırımı İsteyen Gelişmekte Olan Ülkeler
■ FATF'ın NCCT Listesindekiler
■ Ulusal bir hükümetin "istişare belgeleri" veya diğer bültenlerde yüksek SGA riski taşıdığı beyan edilen yetki bölgeleri (ülkeler).
İŞ TİPİ:
Risk değerlendirmesinde önemli adımlardan biri kuruluşun veya işyerinin sunduğu ürünlerin ve hizmetlerin kullanıcılarının analiz edilmesidir.
■ Geçmişte suçlu faaliyetlere iştirak etmiş kişiler
■ SNSK
■ Küçük Şirketler
■ Büyük Şirketler
YASA VE İŞLEM YAPILARI:
■ Trust'lar
■ Yardım Kuruluşları
■ Limited Şirketler
■ Riskli Ülkelerde Yerleşik Kuruluşlar
■ Teslim Kanalı (Yüz yüze olan-olmayan)
■ Döviz alım-satımcısı, Para Havalesi Yapanlar Kumarhaneler ve Bahis Büroları
■ Offshore Kuruluşlar/Bankalar, Vergi Cennetleri
■ Araba,Tekne, Kullanılmış Araç Satıcıları
■ Seyahat Acenteleri,Simsarlar-Aracılar
■ Değerli Maden, Değerli Taş Alıp Satanlar
■ Nakit Yoğun İşletmeler
■ İthalat-İhracat Şirketleri
■ Yüksek Riskli/ NCCT Ülkeler ile İşlemler
■ Banka Gizlilik Cennetleri
4. ÜRÜN VE HİZMET KAYNAKLI RİSKLER
Her ürün SGA için bir fırsat sunar.
İşletmenin (FK) arz ettiği yeni ve mevcut ürünlerin ve hizmetlerin SGA veya TF için nasıl kullanılabileceğini tespit etmek için söz konusu ürünlerin ve hizmetlerin gözden geçirilmesi gerekmektedir.
Bu nedenle, "UYUM GÖREVLİSİ" yeni ürünler ve sistemler için uygun kontrol çerçevelerini tespit eden projelerde (proje ekiplerinde) aktif bir katılımcı olmalıdır.
Yeni/mevcut ürün veya hizmet değerlendirmesinde sorulması gereken sorular:
■ Özellikle yüksek işlem veya yatırım değerine sahip mi?
■ Üçüncü (3.) sahıslara ödeme yapılmasına izin veriyor mu ?
■ Olağan dışı bir karmaşıklığa sahip mi ?
■ Müşterinin uygunluğu için devlet onayı gerekiyor mu ?
5. YÜKSEK RİSKLİ ÜRÜNLER
■ Özel Bankacılık
■ Offshore ile ilgili faaliyet
■ EFT, Nakit Yönetim Ürünleri
■ Offshore Yatırımlar
■ NCCT-Yüksek Riskli Ülkeler ile Akreditifler
■ AMH
■ Kredi Garanti Düzenleri
■ Seyahat Çekleri
■ Ön Ödemeli Kartlar
Aklama ekonomik bir suç, TF ise politik bir suçtur !!!
