- Uluslararası bir politika oluşturma kurumudur.
- Dünya genelinde SGA ile mücadelede standartlar ve TF ile mücadele tedbirleri belirler.
- Tavsiyelerin kanuni yaptırım gücü yoktur.
- Tavsiyelerin üye olmayan ülkelerce de kabul edilmesi ve uygulanmasının desteklenmesi vardır.
FATF; SGAÖ/TFÖ için hem ulusal hem de uluslararası çapta politikalar geliştiren ve bu politikaları destekleyen devletlerarası bir kuruluştur.
HEDEFİ:
- SGA mesajının yayılması
- Üyelerin tavsiyeleri benimseme sürecindeki ilerleyişlerinin izlenmesi
- Yıllık kendi kendine değerlendirme -anket çalışması
- Üyelerce veya karşılıklı değerlendirmeler: Yüz Yüze- Ziyaret
- SGA Trendlerinin incelenmesi
• Stratejik açıdan önemli
• FATF tarzı bölgesel bir kurumda tam, aktif üyelik
• FATF tavsiyelerini makul bir süre içerisinde uygulamak ve karşılıklı değerlendirme sürecinden geçmek için "siyasi taahhüt"
• 40 Tavsiye içerisinde 1,5,10 ve 13 Tavsiyeler
• Özel tavsiyelerde II (2) ve IV (4) tavsiyelere büyük ölçüde uyum
Karşılıklı Değerlendirme:
Uyum yönünden, ülke sistemlerinin uluslararası standartlarla ilgili olarak izleme ve değerlendirme süreci.
FATF: TARİHSEL GELİŞİM
1989- Paris'te G-7 ekonomi zirvesinde kuruldu
1990- FATF 40 tavsiyesini yayınladı
1996- 40 Tavsiyenin 1 Revizyonu
1996- İlk Tipolojiler raporunu yayımladı
2000- FATF ilk NCCT Listesini yayınladı
2001- FATF TF hakkında 8 özel tavsiyeyi benimsedi
2003- 40 Tavsiyenin 2. Revizyonu
2004- TF hakkında 9 özel tavsiye olarak güncellendi
FATF, 1989 yılında SGA ile mücadelede ulusal ve uluslararası (global) tedbirlerin tesis edilmesi için kuruldu.
2003 YILI REVİZYONU-DEĞİŞİKLİKLERİ:
1. Terörün Finansmanını (TF) kapsayacak şekilde kapsamı genişletilmiştir
2. Emlakçılar, kıymetli maden satıcıları, muhasebeciler, avukatlar ve trust hizmetleri tedarikçileri (THT)kapsama dahil edilmiştir.
3. Yüksek risk taşıyan müşteriler ve işlemler için "güçlendirilmiş kimlik tespiti" prosdürleri getirmiştir.
4. Öncül suçlar daha net tanımlanmıştır
5. "Tabela bankaların yasaklanması" belirtildi. "uluslararası işbirliği" üzerinde durulması belirtilmiştir.
6. Uluslararası İşbirliği üzerinde durulması belirtilmiştir.
FATF Tavsiyeler;
Uluslararası Standartlardır. Asgeri eylem standartlarıdır.
Tipolojiler;değişiklikleri izlemek- temelinde yatan mekanizmayı anlamak için kullanılan yöntemdir.
FATF Misyonu; TF kapsayacak şekilde genişletilmiştir.
1. FATF: 40 TAVSİYESİ
Belirlenen Finans Dışı İşletmeler ve Meslekler: Tavsiye 12
• Kumarhaneler (İnternet Kumarhaneleri Dahil)
• Emlakçılar
• Değerli Maden ve Taş Satıcıları
• Avukatlar,Noterler ve Muhasebeciler
• Trust ve Şirket Hizmet Tedarikçileri
Endüstri kapsamı genişletildi- genişletilmiş endüstri kapsamı.
Belirlene Suç Kategorileri: Tavsiye 1
• Organize bir suç grubunda haraç toplama işinde yer almak
• TF dahil terörizm
• İnsan ticareti ve göçmen kaçakçılığı
• Çocukların sömürülmesi dahil cinsel sömürü
• Narkotik ilaçların yasadışı ticareti
• Yasa dışı silah ticareti
Diğer suç kategorileri açıkça belirlendi.
Tüzel Kişiler için bilgi ve cezai sorumluluk: Tavsiye 2
Ülkeler şunları sağlamalıdır
• SGA kanıtlamak için gerekli niyet ve bilgi Viyana ve Palermo Konvansiyonlarında belirtilen standartlarla uygundur.
• Cezai, hukuki veya idari sorumluluk tüzel kişilere uygulanmalıdır.
FK Müşteri Durum Tespiti (MDT) Gerçekleştirmesi Gereken Durumlar: Tavsiye 5
1. İş İlişkisi Kurarken
2. Rastlantısal işlem(ler) gerçekleştirirken
3. Şüphe olan durumlarda: SGA VE TF şüphesi olan durumlarda- ŞİB Yap !
4. Önceden elde edilen müşteri kimlik tespiti (MKT) verilerinden şüphe duyulduğunda:
MDT Tedbirleri: Tavsiye 5.
1. Müşterinin Kimlik Tespiti ve güvenilir bilgileri kullanarak müşteri kimliğinin doğrulanması
2. Nihai Faydalanıcının Kimlik Tespiti
3. İş ilişkisinin amacı ve niyet edilen tabiatı hakkında bilgi edinilmesi
4. Sürekli MDT gerçekleştirilmesi
ÖNEMLİ NOTLAR:
• MDT etkin bir yazılım programı ile gerçekleştirilir.
• Kimlik Alma Yetmez; Kimlik Bilgilerinin Doğrulanması gerekir.
• Müşterini Tanı: Müşteri İşlemlerini tespit et. Müşterinin Müşterisini Tanı (MMT)
İşlemler için Belirlenen Eşik Değerler: Tavsiye 5, 12, 16 yorum notları
• FK = 15.000 USD/EURO
• Kumarhaneler (Internet Kumarhaneleri Dahil) = 3.000 USD/EURO
• Değerli Maden ve Taş Satıcıları (Nakit İşlem Gerçekleştirirken) = 15.000 USD/EURO
MDT:
Raslantısal işlemler gerçekleştirildiğinde.
FK, izlemesi gereken eşik değerler- rastlantısal müşteriler için.
Siyasi Nüfuz Sahibi Kişiler (SNSK) İle İlgili MDT: Tavsiye 6
• Müşterinin SNSK olup olmadığını tespit etmek için uygun risk yönetim sistemlerine sahip olmak
• İş ilişkisi kurmak için Üst Düzey Yönetimin onayını almak
• Fon Kaynağını tespit etmek için önlem almak
• Sürekli geliştirilmiş izleme (GMDT) gerçekleştirmek.
Sınır Ötesi Muhabir Bankacılık: Tavsiye 7
• Karşı Kuruluşun işlerinin tabiatını tam olarak anlamak için yeterli bilgi toplamak
• Karşı Kuruluşun SGA VE TFÖ kontrollerinin değerlendirilmesi
• Yeni muhabir ilişkisi kurmadan önce üst düzey yönetimin onayının alınması
• FK kendi sorumluluklarını belgelemelidir- sorumlulukların belgelenmesi
• Karşı Bankanın müşteri kimliklerini doğruladığından ve sürekli MDT gerçekleştirildiğinden emin olmalıdır.
Aracılara İtimat: Tavsiye 9
• Ülkeler FK MDT sürecinin a-c adımlarını gerçekleştirmek için 3. (üçüncü) şahıslara itimat etmesine izin verebilir.
a. Müşterinin kimlik tespiti ve kimlik doğrulaması
b. NF kimlik tespiti
c. İşletmenin amacı ve niyet edilen tabiatı hakkında bilgi edinilmesi.
• Nihai sorumluluk FK'dır.
Şüpheli İşlem Bildirilmesi ve Uyum: Tavsiye 13
• MİB bildirilmeli (Fincen,FinTrack,Austrac)
• Tutara bakılmaksızın tüm şüpheli işlemler bildirilmeli.
• Ayrıca, vergi konuları ile ilgili şüpheler de bildirilmeli
SGAÖ Programları şunları içermelidir: Tavsiye 15
• Uygun nuyum yönetimi düzenlemeleri ve personel istihdam edilirken yeterli tarama prosedürleri dahil olmak üzere iç politikalar, prosedürler ve kontrollerin geliştirilmesi
• Devam eden bir eğitim personel programı
• Sistemi sınamak için denetim (denetleme) fonksiyonu
Tabela Bankalar: Tavsiye 18
• Tabela banka olmamalı- tabela bankalara işlem yapılmaz.
• Tabela bankalar ile muhabir ilişkisine girilmez
Düzenleme ve Denetleme: Tavsiye 23
• FK yeterli düzenlemeye ve denetime tabi olmalı ve hissedarlar FATF açısından kontrol edilmelidir.
• Para Hizmeti İşletmeleri PHİ: Lisanslandırılmalı veya tescil edilmelidir. İzleme ve uyuma tabi olmalıdır.
Mali istihbarat Birimleri: Tavsiye 26
• ŞİB'nin ve SGA-TF ile ilgili diğer bilgilerin alınması, talep edilmesi. Analizi ve dağıtılması için ulusal bir merkez kurulması
Tüzel Kişilerin Şeffaflığı ve Düzenlemeler: Tavsiye 33
• Yetkili resmi makamlarca (MİB) tüzel kişilerin NF ve kontrolü hakkında bilgi bulunmalıdır.
• Hamiline Hisse Senetleri yasak değildir.
Karşılıklı Hukuksal Yardım ve Suçluların İadesi: Tavsiye 36
Ülkeler,
• Karşılıklı hukiki yardımın verilmesini yasaklamamalıdır veya bunlar üzerinde mantıksız veya aşırı kısıtlayıcı koşullar öngörmemelidir.
• Karşılıklı hukuksal yardım taleplerinin yerine getirilebilmesi için net ve etkili süreçlere sahip olunmalıdır
• Karşılıklı hukuksal yardım talebini yerine getirmeyi red etmemelidir.
Basitleştirilmiş-Azaltılmış MDT Tedbirleri:
FATF göre bazı ürün ve işlem tipleri için basitleştirilmiş veya azaltılmış tedbirler kabul edilebilir.
• Yıllık primi 1.000 $/E üzerinde veya tek bir primin 2.500 $/E üzerinde olmadığı hayat sigortası poliçeleri
• Herhangi bir iptal maddesi bulunmayan ve poliçenin teminat olarak kullanılmayacağı emeklilik planı sigorta poliçeleri
• Çalışanlara emeklilik yardımı sunan bir emeklilik
2. FATF TF KILAVUZU VE ÖZEL TAVSİYELER
9 Özel Tavsiye:
1. BM Belgelerinin Onaylanması ve Yürürlüğe Konması
Birleşmiş Milletler araçlarını tasdik etmek ve uygulamak için derhal tedbir almak.
Ülkeler ayrıca derhal terörist eylemlerin finansmanının önlenmesi ve bastırılması ile ilgili başta 1373 sayılı Güvenlik Konseyi Kararı olmak üzere BM kararlarını uygulamalıdırlar.
2. Terörizmin, Terörist Eylemlerin ve TÖF Suç Haline Getirilmesi
Terörün finansmanını, terörist eylemleri ve terörist örgütleri suç kapsamına almalı ve bu suçların suç geliri aklamanın öncül suçları olarak belirlenmesini sağlamalıdır.
3. Terörist Malvarlıklarının Dondurulması ve Müsaderesi
Her ülke teröristler, terörizmi finanse eden kişiler ve terörist örgütlerin elindeki fonları veya diğer varlıkları gecikmeksizin dondurmak için tedbirler uygulamalıdır.
4. Terörizm ile İlgili Şüpheli İşlemlerin Bildirimi
Terörizm ile bağlantılı olduğundan şüphe duyulan işlemler için ŞİB düzenlenmelidir.
5. Uluslararası İşbirliği
Diğer ülkelerin emniyet güçlerine ve düzenleyici makamlarına terörün finansmanı soruşturmaları hakkında mümkün olan en geniş çapta yardım sağlamak.
6. Alternatif Havale Yöntemleri
Her ülke, gayri resmi bir para veya değer transfer sistemi veya ağı aracılığıyla transfer de dahil olmak üzere
para veya değer transferi hizmeti sağlayan şahıs veya tüzel kişiliklerin lisanslı veya kayıtlı olmaları ve bankalara ve banka dışı mali kurumlara uygulanan tüm FATF tavsiyelerine tabi tutulmalıdır.
AHS (GDTS) kayıtlı-lisanslı olmalı.
7. Elektronik Transferler
Ülkeler, para havale edenler de dahil olmak üzere mali kurumların fon transferlerinde ve ilgili mesajlarında
havaleyi yapan kişiye ilişkin tam ve makul bilgileri (İSİM, ADRES, HESAP NUMARASI) temin etmelerini gerekli kılmak içinönlemler almalıdır ve söz konusu bilgi transfer veya ödemeler zincirindeki mesajlarda yer almalıdır.
8. Kâr Amacı Gütmeyen Kuruluşlar
Ülkeler, terörizmin finansmanı amacıyla kötüye kullanılabilen varlıklarla ilgili konun ve yönetmenliklerin yeterliliğini yeniden gözden geçirmelidir. Kar amacı gütmeyen kuruluşlar özellikle istismara açıktır ve ülkeler bunların
• terörist örgütler tarafından yasal varlık süsü verilerek
• varlıkların dondurulması önlemlerinden kaçınmak amacı da dahil, terörizmin finansmanının sağlanması amacıyla kendi çıkarları doğrultusunda kullanılarak,
• yasal amaçlı fonların el altından terörist örgütlere saptırılmasını gizleyerek veya sakalyarak, kötüye kullanılmasını engelleyecek tedbirleri almalıdır.
9. Kuryerler Aracılığıyla Para Nakli
Ülkeler, nakit para ve para yerine geçen kıymetli evrakların fiziksel sınır ötesi naklini tespit etmek için bir bildirim sistemi veya diğer beyan yükümlülüklerini de içeren önlemler almalıdır.
3. NCCT (İŞBİRLİĞİ YAPMAYAN ÜLKELER VE BÖLGELER) GİRİŞİMİ:
İşbirliği Yapmayan Ülkeler ve Bölgeler
FATF değerlendirmesi
Dört geniş alanı kapsayan 25 farklı kritere karşı yetki bölgesinin değerlendirmesi
1. Mali Mevzuattaki Boşluklar
2. Diğer düzenleme gereklerinde görülen engeller
3. Uluslararası İşbirliğindeki engeller
4. SGA faaliyetlerinin önlenmesi ve tespiti için yetersiz kaynak
İşbirliği Yapmayan Ülkeler ve Bölgeler
SGAÖ uyumundaki zayıflıkların tespiti için kullanılır.
FATF 40 Tavsiyesiyle Uyum
Yıllık "isim Ver ve Ayıpla" Politikası- Ayıplama Politikası
Yasaları geçiren ülkeler listeden çıkartılır.
İşbirliği Yapmayan Ülkeler ve Bölgeler
FATF listesindeki bir yetki bölgesinin yasal ve düzenleme reformlarının tümümü veya büyük bir kısmının yürürlüğe koyduğunu tespit ettiği anda ülkeden bir "uygulama planı" göndermesini ister.
FATF önemli ölçüde uygulamanın sağlandığını tespit ettiğinde FATF toplantısında yetki bölgesi NCCT listesinden çıkartılır.
